Zawory to bardzo użyteczne urządzenia, bez których ciężko wyobrazić sobie współczesny przemysł. Pomagają one w regulacji przepływu płynów oraz zapobiegają ich cofaniu w maszynach. Ich dużym atutem jest też regulacja ciśnienia. Zawory pomagają też w sposób kontrolowany uwolnić ciśnienie. Jak dokładnie działa zawór i jakie są ich podstawowe rodzaje?
Zasada działania zaworów
Zawory w swoim ogólnym zarysie polegają na zamykaniu otworów i wlotów, dzięki czemu łatwiej o regulację płynów. Działają zwykle na dwa sposoby, przez co dzielą się na wersję kulową oraz tłokową. W tym pierwszym przypadku pracę wykonuje obrotowa kula z przelotem. Dzięki przekręceniu kurka zawór kulszowy otwiera się i zamyka. Dzieje się tak dzięki zmianie ustawienia osi przelotu w porównaniu z korpusem.
Zupełnie inaczej działa zawór tłokowy, gdzie poprzez przekręcenia kurka następuje wsuwanie i wysuwanie specjalnego tłoka. Pozwala to na zamykanie całego przepływu. Zawory tłokowe najczęściej stosuje się w przemyśle, przy maszynach z przepływają wodą lub parą wodną.
Podstawowy podział zaworów
Zawory dzielą się na naprawdę sporo rodzajów. Ich podział wynika z zasady działania (np. przy podziale na wersję tłokową i kulową), zastosowaniu w przemyśle czy od ruchu zawieradła. Ze względu na przeznaczenie wyróżnia się pięć głównych ich rodzajów: regulacyjne, zamykające, rozdzielcze, bezpieczeństwa oraz zwrotne. Te pierwsze przydają się przy automatyzacji procesów technologicznych, gdzie trzeba ustalić ile płynu ma przepłynąć w danym czasie przez przekrój. Zawór zamykający z kolei przydaje się przy skrajnych położeniach zwierciadła, zarówno przy całkowitym, jak i częściowym zamknięciu przepływającego otworu.
W zaworach rozdzielczych ważne jest ustawienie zmiany drogi przepływającego czynnika. Im więcej różnego rodzaju rozgałęzień w przewodach, tym większa szansa, że przydadzą się właśnie takie zawory. Zupełnie inne są wersje zwrotne, które pozwalają na przepływie płynów wyłącznie w jednym kierunku, przydają się przez to tylko w najprostszych procesach. W przypadku, gdy ciśnienie danej cieszy jest za duże to może być potrzeba jego ujścia. Wtedy najlepiej przydaje się zawór bezpieczeństwa. Dzięki temu woda lub inny płyn może swobodnie opuścić urządzenie, bez narażania się na zbyt wysokie ciśnienie wewnątrz maszyny, co może powodować jej usterki.
Zupełnie inny podział wyróżnia się w przypadku podziału zaworów ze względu na ruch zawieradła. Ma się wtedy do czynienia z zaworami przykrywający, zasłaniającymi i iglicowymi, gdzie elementem, który zamyka przepływ jest specjalna iglica.
